به نقل از «شبستان»

فلسفه زیارت اهل قبور در آخرین شب جمعه سال/چه هدیه ای برای اموات ببریم؟

تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۷۰۸۲۸۰

خبرگزاری شبستان: زیارت اهل قبور باعث می شود تا انسان در این ترافیک و شلوغی دنیا به یاد مرگ افتاده و بکوشد اهل تقوا و پاکی باشد، حقوق خدا و مردم را بهتر و بیشتر از گذشته رعایت کند و اگر حقوقی در طول مدت زندگی اش از دیگران فوت کرده را جبران کند.

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، یکی از سنت های بهارانه ما ایرانی ها که در کنار خانه تکانی ها و خریدهای شب عید و علیرغم همه دغدغه ها اهتمامی ویژه به آن داریم، زیارت اهل قبور در آخرین شب جمعه سال است، سنتی دیرینه برای سهیم کردن اموات و آنها که پیش از این در شادی رسیدن بهار با ما همراه بودند و اکنون در جوار رحمت حق جای گرفته اند، در نشاط نو شدنِ سال.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این رو و در بررسی فلسفه و علل این سنت و میزان تطبیق آن با آموزه های دینی با حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی حائری پور، استاد حوزه و کارشناس مذهبی و مولف آثاری همچون «آداب نماز» به گفت وگو پرداخته ایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می شود:

 

فلسفه زیارت اهل قبور چیست و آیا آموزه های دینی مذهبی ما روی این سنت صحه می گذارند؟

 

زیارت اهل قبور در روایات از جهات مختلف مورد تاکید است: یک جهت آن است که این زیارت برای آنها که به آن اهتمام دارند، نسبت به مسئله مرگ و معاد تذکر می دهد تا یادشان باشد این مسیر یعنی مرگ را همه طی می کنند.

به عبارت بهتر، زیارت اهل قبور باعث می شود تا انسان در این ترافیک و شلوغی دنیا به یاد مرگ افتاده و بکوشد اهل تقوا و پاکی باشد، حقوق خدا و مردم را بهتر و بیشتر از گذشته رعایت کند و اگر حقوقی در طول مدت زندگی اش از دیگران فوت کرده و انجام نداده را جبران کند.

از این جهت، زیارت اهل قبور برای سازندگی انسان و اصلاح سبک زندگی اش بسیار مهم است.

علاوه بر این، زیارت اهل قبور تکریم آنهایی است که پیش از این در میان ما بودند و اکنون رحلت کرده اند اعم از والدین، خواهر و برادر، دوستان و مومنان. اساساً عقل و منطق هم می گوید که نباید آنها را فراموش کرد و باید به یادشان بود که از بهترین راه های این یاد کردن، رفتن به زیارت اهل قبور و گرامی داشتن یادشان با خیرات و مبرات و فرستادن صله برای شان است.

از این رو، اینکه در کنار قبور توقف کرده و صاحبان قبر را با فاتحه و خواندن قرآن و دعا یاد می کنیم، برای اموات شادی بخش است.

 

آیا قرآن کریم هم در این باره توصیه و دستورالعملی دارد؟ به عبارت بهتر آیا زیارت اهل قبور مورد تایید قرآت است؟

 

بله، در قرآن کریم هم این مسئله مورد تاکید قرار گرفته که نباید کسانی را که از دنیا می روند و روح شان عروج می کند و به ملکوت اعلی می پیوندد به ویژه شهدا را مرده بینگاریم، چون آنها نزد خدا هستند و اساساً به تصریح آیات نورانی قرآن شهدا نزد خدا روزی می خورند: «عِندَ رَبِّهِم يُرزَقونَ».

بنابر این، از نظر قرآن و فرهنگ دینی ما آنها که از دنیا می روند چون فقط جسم شان در دل خاک می رود و روح شان باقی است، پس می توان با ارواح آنها از طرقی همچون زیارت اهل قبور و انجام کارهای خیر به نیت شان ارتباط برقرار کرد؛ یعنی امکان ارتباط میان آنها که در حیات دنیوی اند با آنها که رحلت کرده اند، وجود دارد.

نکته مهم آنکه در ادیان دیگر هم پیروان آنها به زیارت آنهایی که از دنیا رفته، می روند و آنها را تکریم کرده و یاد و خاطره شان را گرامی می دارند.

یعنی همه ادیان زیارت اهل قبور را تایید می کنند اما اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی این مسئله را به زیباترین وجه مطرح کرده و یاد معاد را در این سنت منعکس کرده است؛ یعنی این زیارت در اسلام همراه با یادآوری های مرگ و معاد است و تاثیر این زیارت و خیرات و نذورات برای اموات را به روشنی تصریح می کند.

 

سنت مرسوم ما ایرانی ها که در آستانه بهار به زیارت اهل قبور رفته و آنها را در شادی بهارانه خود سهیم می کنیم، چقدر به نگاه اسلام به این مسئله نزدیک و موردتایید آن است؟

 

بی تردید اصل این سنت ملی که در آخرین شب جمعه سال مردم مقیدند تا به زیارت اهل قبور بروند، مورد استقابل و تایید دین است.

باید توجه داشت این مسئله همیشه حسنه است اما در آستانه بهار یاد کردن از اموات، کار ویژه ای است تا یادی کنیم از آنها که در بهار جای شان پیش ما خالی است؛ یعنی همانطور که در آستانه سال نو آماده صله رحم و دیدوبازدیدهای نوروزی می شویم، به دیدار آنها که از دنیا رفته اند نیز می رویم.

 

زیارتنامه مختصری که برای اموات وجود دارد با این مضمون «السَّلامُ عَلَى أَهْلِ لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ مِنْ أَهْلِ لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ يَا أَهْلَ لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ بِحَقِّ لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ ...» چه پیام هایی را در خود نهفته دارد؟

 

زیارت مختصر اهل قبور یادکردی است از اموات به عنوان اهل توحید و موحدان، چون آنها که از دنیا رفته اند در جایی قرار دارند که دیگر اسم و شهرت و قومیت برای شناخت آدم ها مطرح نیست بلکه انسان ها با مکتب و مذهب شان شناخته می شوند، لذا با بهترین خطاب ها خطاب شان می کنیم و می گوییم: «السَّلامُ عَلَى أَهْلِ لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ»؛ سپس در ادامه درباره رسالت نبوی و ولایت علوی هم سخن می گوییم و تصریح می کنیم به زیارت کسانی می رویم که یک عمر به پاکی زیسته اند و اینچنین خطابی برای اهل قبور بهترین و شادی بخش و برای خود ما نیز تذکر است تا مراقب باشیم بر محور عبودیت الله زندگی کنیم و سبک زندگی مان توحیدی باشد تا دنیازده و دنیاگرا نباشیم؛ یعنی در عین استفاده از نعمات الهی، گرفتار فساد و آلودگی و معصیت و گناه نشویم.

از این رو، زیارت مختصری که برای اهل قبور خوانده می شود سراسر تذکر و یادآوری است.

 

بهترین چیزی که می توان برای اموات به عنوان صله همراه برد؟ چیست و چه چیز بیش از همه می تواند به آنها که به قول معروف «دست شان از دنیا کوتاه است» کمک کند؟

 

مطلوب ترین و مناسب ترینِ صله ها برای اهل قبور آن است که برای شان هدیه ای ببریم که در آن عالم به کارشان آید، مثل قرائت قرآن به ویژه سوره مبارکه حمد؛ لذا بهتر است خود را مقید کنیم تا در کنار هر قبری یک بار سوره مبارکه حمد را قرائت کنیم که با همین یک قرائت کل قبرستان بهره مند می شوند.

پس از قرآن، آنچه بیش از همه به کار اموات می آید خیرات و مبرات است؛ بعضاً دیده می شود هزینه هایی برای خرید گل می شود که باید گفت متاسفانه گل به کار اموات نمی آید بلکه باید به احیاء تقدیم شود و در مقابل به نیت اموات خیراتی دهیم و خوراکی هایی را به با نیت فاتحه ای تقسیم کنیم که این بسیار مناسب است چنان که در روایات بسیار تاکید شده با هر چه می شود، برای اموات خیرات و ثواب اش را به روح اموات هدیه دهید.

... این بهترین خیرات برای مرحومان و از دنیارفتگان است.

 

و توصیه رفتاری به زائران اهل قبور؟

 

پیام مهم رفتن به زیارت اهل قبور در کنار تکریم اموات، تذکری است که زندگان باید بگیرند؛ اگر بخواهیم خوب نسبت به آخرت متذکر شویم و خود را بازیابی کنیم، باید در حین زیارت از وسائل و عواملی که ما را به دنیا مشغول می کند، دور شویم و اینطور نباشد که در قبرستان هم مشغول به صحبت و استفاده از تلفن همراه و .. باشیم چراکه این با پیام زیارت اهل قبور منافات دارد.

یعنی مثل نماز و ارتباط با خدا که نیاز به حضور قلب هست باید در این زیارت هم به دلیل ارتباط با آخرت، حضور قلب داشت تا این زیارت حس سبکی و نشاط و دیگر برکات را برای مان به ارمغان بیاورد.

پایان پیام/9

منبع: شبستان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۷۰۸۲۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سه راهکار طلایی برای انس کودکان قرن جدید با امام زمان (عج)

روز جمعه که می‌شود، حال و هوای خانه ما کمی متفاوت‌تر می‌شود، نه اینکه امروز، یک روز تعطیل است، بلکه به خاطر اینکه که این روز، خودش یک عید است، آن هم از نوع عید مهدوی، برای همین تلاش می‌کنیم تمام کار‌های روز جمعه‌مان را بر مدار امام زمان بچینیم، البته فکر نکنید در این روز شرکت در دعای ندبه، نمازجمعه یا خواندن دعای سمات جزو ثابت برنامه‌های ما است.

اتفاقاً سعی می‌کنیم اینها را هم لحاظ کنیم، منتها آنچه روز جمعه ما را هیجانی می‌کند تنوع برنامه‌ها است تا فرزندانم بهتر بتوانند با امام زمان (عج) مأنوس شوند، حال اگر شما هم جزو آن دسته از والدینی هستید که فکر و ذهنتان این شده است که چگونه ارتباطی میان فرزندتان با امام زمان (عج) ایجاد کنید، این گفت‌وگوی ما با نویسنده و کارشناس کودک و نوجوان مهدویت حجت‌الاسلام حسن محمودی را از دست ندهید، با ما همراه باشید تا در جریان راهکار‌هایی برای انس بیش‌تر کودکان با امام زمان (عج) قرار بگیرید:

پدر بودن امام زمان (عج) را این گونه برای کودکمان ملموس کنیم

از آنجایی که روز جمعه اکثر پدران در خانه هستند و این روز هم منتسب به امام زمان (عج) است، بچه‌ها در چنین روزی باید محبت، با هم بودن، صمیمیت را با حضور پدرانشان حس کنند؛ یعنی به آنها بگویید به خاطر امام زمان (عج) است که این کار‌ها مانند بازی کردن، بیرون رفتن، خرید کردن و ... را انجام می‌دهید. 

حجت‌الاسلام محمودی می‌گوید که همان طور که در روایات امام را به عنوان پدری مهربان و دلسوز معرفی کرده‌اند، ما نیز باید این مسأله را برای کودک جا بیندازیم که امام زمان (عج) در حکم یک پدر مهربان است، ولو اینکه ما او را نمی‌بینیم، مانند وقتی که پدر در مسافرت است و ما او را نمی‌بینیم، ولی پدر بودنش هست و تمام نمی‌شود.

جواب سلام امام زمان (عج) در زندگی ما می‌آید

او می‌افزاید همانطور که انسان باید به پدرش سلام کند، ما نیز باید به امام سلام کنیم، حالا با الفاظ مختلف به بچه‌ها یاد دهیم که بابا جان هر روز که از خواب بلند می‌شوی، اولین کاری که می‌کنی به امام زمان (عج) سلام بده، چون امام (عج) از سلام ما با خبر می‌شود و می‌شنود، پس حتماً جواب می‌دهد، چون جواب سلام واجب است. حالا اگر ما جواب سلام را نمی‌شنویم، اشکالی ندارد، اما جواب سلام امام در زندگی ما می‌آید. 

گام اولی که باید در این رابطه برداریم این است که جلوه‌های محبت امام مهدی (عج) را به فرزندان بگوییم، اینکه «امام عاشق او است»، «امام دوستدار او است» و «بیش از همه به او علاقه دارد».

رابطه هدیه و جلب محبت

این کارشناس مهدویت با تأکید بر سلام کردن روزانه به امام عصر (عج) می‌گوید همین یک راهکار اساسی برای پدران و مادران است که جواب سلام امام زمان (عج) بدرقه راه زندگی فرزندشان از دوران کودکی شود. مطمئناً چنین فرزندی در یک مسیر درستی تربیت خواهد شد. دومین راهکار در این زمینه دادن هدیه است. برای اینکه محبت یک نفر را بیشتر حس کنیم و آن محبت برای ما ملموس شود، ما باید به او هدیه بدهیم. 

او ادامه می‌دهد در روایت از پیامبر اکرم (ص) آمده است که «تَهادَوا تَحابُّوا، تَهادُوا فإنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائنِ» به همدیگر هدیه بدهید تا رابطه‌تان با همدیگر قوی‌تر شود، پس بیاییم به امام هدیه بدهیم، در سیره اهل بیت (ع) نقل شده که بعضی از شیعیان به امام زمانشان هدیه می‌دادند، امام آن هدیه را به شکل بهتری بر می‌گرداندند، حال ما چه هدیه‌ای می‌توانیم به امام زمان بدهیم؟ بیاییم به فرزندانمان یاد دهیم که مثلاً یک صلوات بفرستند و ثواب آن صلوات را هدیه به امام مهدی (عج) کنند، یعنی برای کودکمان تبیین کنیم که صلوات فرستادن ثواب دارد و خدا از این کار خوشش می‌آید، ما نیز این ثواب را می‌توانیم به امام هدیه دهیم.

دعایی که امام زمان (عج) در حق کودکمان می‌کنند

شاید در اینجا برای شما این سؤال پیش بیاید، امام زمان (عج) چه هدیه‌ای در حق کودکمان می‌دهند، آن هدیه می‌تواند دعایی باشد که امام عصر (عج) در حق کودک ما کنند یا به اصطلاح یک خیری از جانب امام (عج) به او می‌رسد ولو ملموس نباشد.

نمونه چنین موضوعی را در سیره امام کاظم (ع) دیده شده که شخصی به امام (ع) گفت وقتی قرآن می‌خوانم ثوابش را به شما هدیه می‌دهم، این کار چه فایده‌ای دارد؟ امام کاظم (ع) فرمودند تو با این کارت روز قیامت در بهشت کنار ما هستی؛ یعنی این مسأله نشان می‌دهد که هدیه به شدت رابطه ما را با امام تقویت می‌کند.

همچنین وقتی فرزندمان کمی بزرگ‌تر شد، به او یاد بدهیم ۲ رکعت نماز بخواند و ثواب آن را به امام زمان (عج) هدیه دهد، زیرا هدیه رابطه را قوی می‌کند.

با همان لهجه کودکی‌ات با امام زمان (عج) سخن بگو

حجت‌الاسلام محمودی از سومین راهکار طلایی انس کودک با امام زمان سخن به میان می‌آورد و می‌گوید ببینید وقتی با پدرتان حرف می‌زنید، رابطه‌تان با پدرتان قوی‌تر می‌شود و پدرتان بیشتر شما را دوست دارد، بنابراین انسان باید با امام زمان (عج) حرف بزند، پس بیاییم به فرزندانمان یاد دهیم که بعضی وقت‌ها خیلی کوتاه، یک دقیقه، دو دقیقه با امام زمان حرف بزنند، آن هم با زبان و لهجه خودشان! امام، چون امام است، حرف ما را می‌شنود و خوشحال می‌شود که می‌بینید شیعیان با او حرف می‌زنند؛ و در آخر، در این دوران ظهور یادمان باشد که از همین دوران کودکی فرزندمان حب امام (عج) را در دلش بپرورانیم تا ما نیز مفتخر به تربیت سربازان امام زمان (عج) شویم.

منبع: فارس 

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی